Szkoła Podstawowa nr 22 im. Gabriela Narutowicza

RADY LOGOPEDY DLA RODZICÓW

CHCĘ, ABY MOJE DZIECKO POPRAWNIE MÓWIŁO

Mowa jest sprawnością, która nie rozwija się sama. Nabywanie jej jest możliwe w kontakcie z najbliższym środowiskiem dziecka – rodziną. Dziecko uczy się mowy podobnie jak siadania, chodzenia, samodzielnego jedzenia, czytania i pisania.

            W okresie niemowlęcym swoje potrzeby maluch sygnalizuje płaczem, krzykiem, później gestami, mimiką aż wreszcie pierwszymi, nieporadnie wypowiadanymi słowami: mama, tata, baba, da....

            Rozwój mowy dziecka obejmuje:

• naukę wymawiania słów
• tworzenie słownika dziecka
• budowanie zdań

            Dziecko uczy się wymowy poprzez naśladownictwo najbliższych mu osób, dlatego mowa rodziców i opiekunów jest wzorcem i ma istotne znaczenie dla rozwoju mowy dziecka. Zadaniem rodziców jest dostarczanie dziecku prawidłowych wzorców mowy i osłuchanie dziecka z poprawnym brzmieniem głosek, których ono jeszcze nie wymawia.

            Mowa jest głównym środkiem porozumiewania się między ludźmi, a prawidłowy jej rozwój stanowi podstawę kształtowania się osobowości dziecka. Jeśli proces rozwoju mowy przebiega prawidłowo, dziecko prawidłowo myśli, rozwija swoje słownictwo, rozwija myślenie abstrakcyjne, prawidłowo stosuje zasady gramatyczne.

             To jak dziecko mówi, wpływa na jego rozwój psychiczny, przystosowanie do życia w grupie rówieśniczej, a w późniejszym czasie na jego osiągnięcia szkolne.

JAK POTĘPOWAĆ, ABY ROZWÓJ MOWY PRZEBIEGAŁ PRAWIDŁOWO ?

Oto ważniejsze zalecenia dotyczące wczesnej profilaktyki:

1. Wypowiedzi osób z najbliższego otoczenia powinny być poprawne. Do dziecka należy mówić powoli, wyraźnie. Należy unikać języka dziecinnego (spieszczania) w trakcie rozmowy z dzieckiem.
2. W okresie kształtowania mowy dziecko nie powinno kontaktować się z osobami, które mają wady wymowy, ponieważ wadliwa wymowa otoczenia wywołuje i utrwala wadliwą wymowę dziecka.
3. Dziecko powinno reagować na aktywność uczuciową i słowną otoczenia. W przypadku, gdy brak takiej reakcji, można podejrzewać niedosłuch. Konieczna jest wtedy kontrola.
4. Nie należy gasić naturalnej skłonności dziecka do mówienia obojętnością, cierpką uwagą, lecz słuchać uważnie wypowiedzi, zadawać dodatkowe pytania, co przyczyni się do korzystnego rozwoju mowy.
5. Nie wolno poprawiać wymowy dziecka, żądać by kilkakrotnie powtarzało dane słowo, zawstydzać, karać za wadliwą wymowę. Hamuje to chęć do mówienia, a co za tym idzie w konsekwencji dalszy rozwój mowy.
6. Wskazane jest częste opowiadanie dziecku bajek, czytanie, oglądanie wspólne filmów i rozmawianie na ich temat.
7. Nie należy zaniedbywać chorób uszu, gdyż  nie leczone mogą powodować niedosłuch, a w następstwie dyslalię lub niemotę.
8. Jeśli dziecko ma nieprawidłową budowę narządów mowy (rozszczepy warg, podniebienia, wady zgryzu lub uzębienia), konieczne jest zapewnienie opieki lekarza specjalisty, gdyż wady te są przyczyną zaburzeń mowy.
9. Dziecka leworęcznego nie należy zmuszać do posługiwania się ręką prawą w okresie kształtowania mowy. Naruszanie w tym okresie naturalnego rozwoju sprawności ruchowej zaburza funkcjonowanie mechanizmu mowy. Prowadzi to często do zaburzeń mowy a w szczególności do jąkania.
10. Nie należy wymagać zbyt wczesnego wymawiania poszczególnych głosek. Dziecko, które nie jest odpowiednio przygotowane pod względem sprawności narządów artykulacyjnych, które niedostatecznie różnicuje słuchowo dźwięki mowy, a zmuszane jest do artykulacji zbyt trudnych dla niego głosek, często zaczyna je zniekształcać, wymawiać nieprawidłowo. W ten sposób tworzymy u dziecka błędne nawyki artykulacyjne, trudne do zlikwidowania.
11. Jeśli dziecko osiągnęło już wiek, w którym powinno daną głoskę wymawiać, a nie robi tego, zasięgnijmy porady logopedy. Nie opierajmy się wyłącznie na niezbyt fachowych pod tym względem diagnozach lekarskich.

Doskonałą okazją do treningu językowego dziecka są sytuacje z życia codziennego, będące wspaniałą nauką mówienia. Systematyczne bogacenie słownika dziecka, doskonalenie budowania zdań i dłuższych wypowiedzi można ćwiczyć przy różnych okazjach np. na spacerze w parku, podczas wspólnego przebywania w kuchni.

Rodzice odgrywają więc decydującą rolę w opanowaniu przez dziecko podstaw języka ojczystego, wpływają na kształtowanie rozwoju mowy i rozwijają chęć powiadamiania i radość mówienia. W dużej mierze przyczyniają się do osiągnięcia odpowiedniego poziomu dojrzałości językowej dziecka.